Een mens onder water, dat is niet normaal. We nemen graag de maatregelen die nodig zijn om toch onder water te kunnen en te genieten van het uitvoeren van onze sport. Maar we nemen tegelijk ook risico’s! Zijn deze risico’s het waard?

Onze sport is een zeer veilige sport, laten we daar vanuit gaan! Maar dan moet je je wel aan een aantal regeltjes houden. En, gebruik je gezonde verstand. Maar ja, je weet niet meer dan wat je geleerd is en wat je ervaren hebt.

In 3 delen wil ik jullie proberen te wijzen op de risico’s die we nemen en wat we als verstandige duikers kunnen (en moeten) doen om ze te beperken. De 3 factoren die ik met jullie wil bespreken zijn: Kou, diepte en materialen.

Kou

Zeker bij het aanbreken van het winterseizoen word kou een risico. Kou vertraagd je reactievermogen, beperkt je in je bewegingen en vertraagd je doorbloeding. Dit zijn slechts een paar puntjes, er zijn er meer. Voor ons als duikers zijn deze drie punten echter wel van essentieel belang. Onder water zijn we ook altijd in een omgeving die kouder is dan ons lichaam en je sneller doet afkoelen dan buiten het water. De kans om onderkoeld te raken licht altijd op de loer, tijdens elke duik, tijdens de zomer en uiteraard tijdens de winter.

Reactievermogen is belangrijk om snel en accuraat te kunnen reageren op wat er gebeurd. Onder water moet je snel kunnen reageren. Een buddy die je hulp nodig heeft wil je snel kunnen helpen. Een verlaagd reactievermogen beperkt je in de mogelijkheid om snel te kunnen ingrijpen. Reactievermogen gaat niet alleen over de mogelijkheid om te kunnen handelen maar gaat ook over hoe je reageert en wat je doet! Je hebt vast zelf in het verleden wel eens gedacht; “dat was stom om te doen, waarom deed ik dat zo?” Die vraag heeft te maken met reactievermogen en het kunnen toepassen van gezond verstand. Onderwater fouten maken lijd tot stress en stress is het begin van het einde.

Kou beperkt je in je beweringsvrijheid. Ik kan mij een duik van mij zelf herinneren. 4 Jaar geleden met Stijn, een nachtduik in de Winter, in ons natpak. We hebben een schitterende duik gemaakt maar op de terugweg kwam ik tot de conclusie dat ik het toch veel te koud had en nog best een eindje moest. Je begint te rillen en het bedienen van de inflator, wat normaal niet veel kracht kost, moest ik in eens met twee handen doen. Op dat moment beperkt kou je dus in je bewegingsvrijheid. Kun je op dat moment je buddy nog wel helpen met je octopus of je bril goed vastpakken om te klaren, etc.

Een slechte doorbloeding van ons lichaam is voor duikers belangrijk en een wat technischer verhaal. Ons lichaam verbruikt zuurstof, produceert afvalproducten en transporteert stikstof. Onder water verblijven wij onder hogere druk, door het water dat om ons heen op ons drukt. Het transport van al deze gassen gaat het beste als onze bloedvaten vrij zijn. Kou vernauwt je bloedvaten. Dit is een natuurlijke reactie van ons lichaam om de essentiële onderdelen van ons lichaam van warm bloed te kunnen blijven voorzien. Bloed koelt het snelste af in de uiteinden van ons lichaam, onze ledematen.

Vernauwde bloedvaten belemmeren de uitwisseling van gassen en omdat wij ons in een gevarieerde drukomgeving begeven versterkt dat het risico op decompressieziekten.

Wat kunnen wij doen om deze risico’s te beperken?

Dit risico kun je volledig wegnemen door je goed te kleden, je duik zorgvuldig te plannen en te reageren op de symptomen die bij kou horen.

Goed aankleden kan met de moderne pakken van vandaag zijn probleem zijn. Gebruik een goed passend pak. Bij een natpak zorg je er voor dat het nergens knelt en geen grote loze ruimten over laat als je het aan hebt. Bij een droogpak zorg je voor voldoende isolerende onderkleding. Gebruik goede handschoenen, een goede cap en eventueel sokjes. Een warm hoofd en warme handen zijn het halve werk (zie hierboven).

In de planning van de duik neem dan zeker mee wat ongeveer de water temperaturen zijn (oppervlakte, maar ook op diepte). Houd er rekening mee dat je pak op diepte wel eens minder isolerend kan zijn dan aan de oppervlakte. Maak een realistische planning, zoek niet de grenzen op. Een duik van slechts 20 minuten in koud water kan zeer de moeite waard zijn. Je hoeft niet elke duik je fles leeg te duiken. Beperk je diepte en duiktijd in koude situaties.

En let op de symptomen van onderkoeling. Rillen, verminderd reactievermogen, verwardheid, suffigheid, bleke huid (witte, blauwe vingers).

Mocht je toch merken dat je onderkoeld geraakt bent, reageer dan niet overdreven met hete dranken of een hete douche. Warm langzaam weer op. Droog je zelf, trek een (extra) trui of jas aan en ga ergens naar binnen. In echte gevallen van onderkoeling vraag je uiteraard om medische hulp.

Denk na bij wat je doet!

Hier laat ik het bij, voor deze keer. De volgende keer het onderwerp “Risico’s op Diepte”.

Wat ik jullie nog wel wil meegeven is de reden waarom deze serie over risico’s in de bubbels opgenomen word. De reden is het tragische ongeluk van afgelopen Oktober in het Duitse Hemmoor waar 2 ervaren Nederlandse duikers de dood gevonden hebben. We weten niet (en waarschijnlijk nooit) wat daar precies gebeurd is, maar dat we dat niet weten is op zich niet erg. Maar wat we wel weten is dat er risico’s zijn genomen. De trainerscommisie is van mening dat wij, mede vanwege dit ongeluk, jullie beter bewust moeten maken van de risico’s die we nemen. Wij moeten met de kleine hoeveelheid kennis die we jullie nu geven proberen van jullie bewustere duikers te maken. Denk na bij wat je doet, daarmee beperk je heel veel risico’s.

Mocht deze serie discussie oproepen, dan nodigen wij jullie van harte uit om met de trainers hierover te discussiëren. Niets is per definitie goed of fout, het kan misschien alleen beter of verstandiger.